Iedereen kan stekken

Planten willen zich voortplanten. Dat doen ze met zaden en een deel van de planten gebruikt daarnaast nog andere manieren. Je kunt ze dan scheuren of afknippen en daarna stekken. Als je om je heen kijkt, zie je deze diverse vormen van vermeerderen overal. Er is veel variatie. Wat te doen!?

Het meest eenvoudige stappenplan

Kijk in de straat of er mensen met leuke planten zijn en vraag of je een stekje mag. Vraag tips en zet de plant later op ongeveer dezelfde plek (licht en regen) in je eigen tuin.

Hoe pak je het stekken en planten aan?
Dit is het eenvoudigste stappenplan.

  1. Welke plant is het?
    Maak een foto en gebruik de app: Plantnet. In Plantnet staan zowel inheemse planten als cultuurplanten. Je kunt ook oa Googlelens gebruiken, maar die is minder nauwkeurig.
  2. Zoek op internet uitleg over het vermeerderen van deze plant (en ook wat de plant nodig heeft en waar je die kunt planten). Kijk op een paar sites en haal daar de hoofdlijn uit.
  3. Ga aan de slag!
    Probeer het een keer. Is het niet het juiste seizoen? Zet de actie met de info in je agenda 😉
  4. Heb je teveel? Geef het kado!

Na een tijdje krijg je oog voor te stekken planten. Dan zie je de wortelstokken en afleggers. Het steeds dikker worden van de planten, die je dan in stukken kunt delen en uitdelen.

Even de diepte in

Eenvoudige indeling van planten
Je hebt planten die 1 jaar oud worden. Zij verspreiden zich met zaden.
Je hebt planten die twee jaar worden. Deze planten bloeien meestal pas in het tweede jaar en sterven daarna af. Na het eerste jaar kun je ze vermeerderen, verplanten of weggeven.
De meerjarige planten zijn het beste te vermeerderen en stekken. We noemen dit ook vaste planten.

Algemene tips
Ervaren stekkers delen planten het hele jaar en weten dan wat ze moeten doen.
Ben je beginner, start dan in de ideale scheur-, deel- en stekseizoenen.
Voor planten met kluit zijn de herfst en winter meestal de ideale plantseizoenen. Als de planten in rust zijn hebben ze alle voedingsstoffen in de wortels. In deze seizoenen is de grond vochtiger en drogen de planten minder snel uit. Als het lichter wordt gaan de planten op het juiste moment wortelen en groeien.
Voor afgeknipte plantdelen is het voorjaar het ideale seizoen. De plantdelen zitten dan vol groeikracht.

Manieren van vermeerderen van planten
Scheuren Haal de grote kluiten voorzichtig uit de grond en verdeel deze in kleinere delen. Soms kun je een stuk afbreken, soms gaat het beter met een snoeischaar of, voor grote kluiten, een spade. Zorg ervoor dat elk deel wortels heeft en verplant ze direct in de grond of in potten. Geef de planten na het scheuren goed water.
Voorbeelden: Geraniumsoorten, Sedum, Hosta, Bieslook, Lisdodde en varens en grassen zoals Zwenkgras. Kruiden: Munt, Salie, Oregano en Lavendel.
Stekken – Snijd (afhankelijk van de soort) een nieuwe gezonde tak, wortel, blad, of stengel van een plant af en zet dit in water of een potgrondmengsel om wortels te ontwikkelen. Dit kan in de lente bij veel meerjarige planten.
Voorbeelden: Rozemarijn, Salie, Clematis, Passiebloem, Fuchsia, Tomaat, Aubergine, Basilicum en Munt.
Delen Knollen en bollen kun je na de bloei uitgraven. Je haalt ze uit elkaar en plant in de herfst of winter de bollen en knollen op een andere plek of je geeft ze weg.
Voorbeelden: Knollen: Krokus, Boshyacint, Freesia, Gladiool en Crocosmia en de Aardappel.
Bollen: Tulpen, Narcis, Blauwe druifjes, Ui, Knoflook.
Afleggen – Sommige planten maken boven de grond uitlopers met nieuwe plantjes eraan. Als deze plantjes veel wortels hebben, kun je de uitloper doorknippen en de plantjes verplanten. Onder de grond kan een plant wortelstokken laten groeien waarvan op verschillende plekken nieuwe stengels uit de grond omhoog. Ook deze wortelstok met of zonder stengels kun je uitsteken en plant je 5 centimer diep in de grond.
Voorbeelden: Uitlopers: Aardbeien, Klimop, Bramen. Wortelstokken: Gember, Iris, Rabarber, Munt, sommige Varens.

Sommige planten hebben tijd nodig om zich te herstellen en kweek je eerst in huis, of in de schaduw, of in een potje, om de planten goed wortel te laten schieten. Als er geen kans meer is op vorst aan de grond, ga je ze planten.

Dit hele verhaal weerhoudt je er misschien van om te stekken, scheuren of delen en uitdelen. Met het eenvoudige stappenplan, bovenaan deze pagina, hoeft dat niet. Zet de acties in je agenda, probeer het en wees geduldig ;).

De dag van het HOUT

Leiden is in 2022 European City of Science en deze dag is georganiseerd onder het programma Kennis door de Wijken. Iedere dag heeft een eigen thema en op 21 december is het thema HOUT. Op het programma staan het oogsten van boompjes in Wijkbos Merenwijk, voorafgegaan door een natuurwandeling. Verder kun je luisteren naar naar ‘Wat bomen ons over de wereldgeschiedenis kunnen vertellen’.

Waarom aandacht voor HOUT?
Hout is voor ons een vanzelfsprekendheid. Het is bouwmateriaal voor onze huizen en tuinen en we zitten op stoelen en aan tafels. Met papier delen we via boeken en kranten onze kennis en in karton worden pakketten vervoerd.
Vroeger was het zelfs de enige brandstof en werden er kerken en schepen van gebouwd. Elk houtsoort werd voort iets anders gebruikt. In de bomenspeurtocht vind je hier voorbeelden van.
En ook in de toekomst blijft hout belangrijk. Niet alleen voor de opslag van CO2, waar meerbomen.nu hard aan werkt, maar ook voor de biodiversiteit en onze gezondheid.
Het belang van bomen is groot.
En omdat ik me weleens afvraag of we de bomen in onze eigen straten nog wel zien staan, vraag ik op deze dag aandacht voor de Bomen, de basis van HOUT.

Dagprogramma Bomen in 2022

  • 10 uur start Natuurwandeling met aandacht voor de bomen
  • 13 uur start boompjes oogsten
  • Hele dag: luisteren naar webinar over ‘Wat bomen ons over de wereldgeschiedenis kunnen vertellen’.

Wil je meedoen? Bij ieder onderdeel staat de manier van aanmelden.

Leer bomen bekijken en herkennen
Om 10 uur kun je meelopen met de natuurwandeling in Wijkpark Merenwijk. We bekijken vooral de bomen en alles wat er omheen leeft. De bomenspeurtocht is de leidraad van de wandeling en leidt je in ongeveer een uur langs 22 verschillende bomen. En deze keer wordt je bij het eerste deel van de wandeling begeleid door de maker.
Voor wie is de speurtocht?
De speurtocht is geschikt voor mensen die bomen willen leren kennen en voor ouders / grootouders met kinderen.
Aanmelden voor een wandeling doe je met dit formulier.

Oogstmiddag van boompjes in Wijkpark Merenwijk
Onder de vlag van Meerbomen.nu en IVN organiseer ik vanaf 13 uur een oogstmiddag.
Iedereen is van harte welkom om te helpen. Een deel van de oogst gaat naar Voedselbos Okkerheide, naar Voedselbos Matilo en naar Joost van Schie, boer op de Eenzaamheid. En help je mee met het oogsten, dan mag je natuurlijk zelf ook boompjes meenemen.
Wie kunnen meedoen met oogsten?
Gezinnen mogen samen komen en kinderen van 10 jaar en ouder (en dus ook volwassenen!) mogen zelfstandig meedoen. Neem zoveel mogelijk je eigen schop en handschoenen mee.
Aanmelden is fijn en gaat gemakkelijk via de bomenplanner van Meerbomen.nu.

Webinar ‘Wat bomen ons vertellen’
Kijk en luister naar het webinar over ‘Wat bomen ons vertellen’ van Valerie Trouet, dat ze in Coronatijd op Stadswerk gegeven heeft. Trouet is dendrochronoloog en schreef het boek: ‘Wat bomen ons vertellen’. Aan de hand van jaarringen bestudeert ze het klimaat uit het verleden en de invloed ervan op ecosystemen en samenlevingen. In haar boek toont ze aan dat dendrochronologie zich heeft ontwikkeld tot een van de belangrijkste instrumenten om de complexe interacties tussen bossen, mensen en het klimaat te bestuderen. De rode draad is de geschiedenis van houtgebruik en ontbossing, die ons in staat heeft gesteld het verleden te bestuderen en een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid van onze planeet in de toekomst.
In het webinar begeleid ze je door de menselijke geschiedenis en de dendrochronologie.
Nieuwsgierig? Stuur een mailtje en je krijgt per ommegaande de link om zelf op een geschikt moment te kijken.