Een bron van herkenning is voor mij Theory U.
Theorie U is een methode voor het mogelijk maken van sociale verandering en is sinds 2006 in ontwikkeling bij The Presencing Institute* van Massachusetts Institute of Technology in Camebridge USA. De huidige trekker is Otto Scharmer.
Met zijn collega’s creëert hij een op actie gericht onderzoeksplatform op het snijvlak van wetenschap, bewustwording en sociale verandering. Het is een uitdijend wereldwijd platform.
Theory U is een model waarbij de mensen het systeem waarin ze zitten. veranderen. De hoofdvraag is: Wat voor toekomst willen we creëren voor de huidige samenleving en generaties na ons?
Om die vraag te beantwoorden
onderzoeken ze samen met ons:
1. De diepe dimensie van de huidige menselijke, sociale en economische ontwikkeling.
2. Creëren we een gezamenlijke taal om duidelijk met elkaar te kunnen communiceren.
3. En verzamelen we methoden die ingrijpende sociale verandering mogelijk maakt.
1. Dimensies in maatschappelijke ontwikkelingen
Bij alle maatschappelijke systemen waar we deel vanuit maken, lijken we gezamenlijk kwijt te raken wat belangrijk is voor de mensheid voor een gezonde maatschappij. Door de systemen op een afstand te bekijken, krijgen we zicht op de grenzen van de systemen.
2. Gemeenschappelijke taal ontwikkelen
- Downloaden: met ons bestaande mentale model definiëren we het probleem en de daarbij behorende oplossing (uit het verleden). (heb je hem weer…, zij moeten dit probleem oplossen). Zelden is het ik of wij gaan het anders doen.
- Seeing – Open geest: bereid zijn eigen vooronderstellingen opzij te zetten en niet zo evidente dingen horen en zien. Zo start een leerproces.
- Sensing – Open hart: Uit de verstandelijke traditionele ervaring stappen en voelen en inzien wat het eigen aandeel is in de sociale structuur
- Presencing – Open wil: Voelen en inzien dat de toekomst heel anders kan zijn en dat je daar zelf stappen in gaat ondernemen. Dit leidt tot betrokkenheid, commitment en verbondenheid. ‘Dit is iets wat ik (wij) moet doen, ook al is het ‘hoe’ nog onduidelijk’. Je laat oude oplossingen gaan en geeft je over aan nieuwe die ontstaan.
Maar meestal…
Zijn de gebruikelijke reacties op instortingen op sociaal en milieugebied anders:
- Aanmodderen: status quo behouden en hopen op nieuwe technologie.
- Terug vechten: verlangen naar sociale en morele orde van vroeger.
Beide komen voort uit angst voor de toekomst en groeiende ontevredenheid en wantrouwen. Uit een gevoel van onmacht en fatalisme.
Het is steeds duidelijker dat we niet kunnen doorgaan met rijkdom concentreren en de uitbreiding van de take, make, waste industrie. Er is steeds minder plek om onze afvalproducten en gifstoffen te lozen, de grondstoffen raken uitgeput en we raken afhankelijk van enkele producerende landen.
Maar we staan niet machteloos. De trends zijn namelijk gebaseerd op menselijke gewoonten en daarmee sociale structuren. En omdat wij de sociale structuren zijn, kunnen we ze zelf/samen aanpassen. (Vrij vertaalde inleiding van het boek Theory U, 2011)
Misschien heb je de energie en opwinding ervaren van een team waarin vertrouwen, openheid en een groot gevoel van mogelijkheid de boventoon voert. Maar er kan helaas ook angst en wantrouwen zijn, de eigen positie verdedigend of juist anderen aanvallend. Otto Scharmer noemt dit het ‘sociale veld’. Een veld dat vaak onveranderd blijft, omdat het geen aandacht krijgt. Omdat we te druk zijn met erop reageren.
Het creatieve proces ontstaat door het samengaan van de 3 ‘open’ houdingen en hun wisselwerking. Ook dit hebben we, denk ik, allemaal wel eens meegemaakt.
Ik leg het meestal zo uit: door de drukte van alledag hebben we nauwelijks tijd om de zachte stem in onszelf te horen. De stem die aangeeft wat we eigenlijk willen. Soms moet je even stilstaan, het probleem op een afstandje bekijken of onberoerd laten, om de juiste passende oplossing te zien.
Op Presencing.org* vind je alle informatie over Theory U.
Heldere filmpjes om mee te beginnen zijn nummer 1 en 5 bij Theory U Introduction*.