Als je graag een boom in je tuin wilt, dan heb je vast een voorkeur voor een boompje. Maar zo’n boompje heeft ook zijn eigen voorkeuren. Op de site van meerbomen.nu staat een lijst van alle inheemste bomen met heel kort wat een inheemse boom nodig heeft. Uitgebreide informatie vind je onder andere op: Bomenbieb.nl ; Bomenwijzer.be en Ecopedia.be.
Daarnaast moet je als boomeigenaar zorgen dat je een boom zo plant dat de boom geen overlast gaat geven en geen veiligheidsrisico voor de omgeving wordt. Als de boom later groot wordt, moet de boom voldoende ruimte hebben. Door regelmatig te snoeien zorg je ervoor dat een boom niet te hoog en breed wordt. Of je laat het bij een heg. Dat kan ook bij veel bomen, zoals een beuk, haagbeuk, veldesdoorn, meidoorn, hulst en taxus.
Boompje planten
Plant je boompje met zorg. Maak voor de boom of struik een goed breed en diep gat. Ongeveer een derde dieper en breder dan de wortels. Ga er maar vanuit dat er 10 centimeter grond bovenop de kluit moet. Vul het gat met vochtige losse grond en druk de grond zacht aan. Of gooi een plens water in de kuil en vul de kuil met losse grond. Staat een boompje alleen? zorg dan dat deze de eerste twee jaar wordt ondersteund door één of twee steunpalen.
Nazorg voor de zaailing met kluit of zonder kluit
Het is erg belangrijk dat de jonge aanplant genoeg water krijgt wanneer het een droog voorjaar is. Als de uitbottende blaadjes slap gaan hangen, geef het dan direct water. Blijven de blaadjes slap hangen, dan kun je de zijtakken terugsnoeien. De (beschadigde) wortels van de zaailingen kunnen dan voor voldoende watertoevoer zorgen en aangroeien.
Bomen en struiken die met kale wortels worden geplant (zonder kluit), hebben iets minder overlevingskans dan bomen en struiken mét kluit. Geef ze dan ook de tijd om aan te slaan! Als ze het eerste jaar nog niet veel uitlopen, wil dat niet zeggen dat ze dat het jaar erna niet alsnog doen. Heb geduld, bomen hebben de tijd.
De gemeente Leiden wil in elke tuin een kruin. Daarom organiseert ze op 27 november 2021 op 3 plekken in Leiden een oogst- en uitdeeldag van boompjes. Ook in Wijkpark Merenwijk. Wethouder Ashley North opent de dag en helpt de hele ochtend met het oogsten, samen met nog 8 vrijwilligers. Theo en ik begeleiden het oogsten en sorteren de boompjes. We hebben minimaal 15 soorten. In de middag komen mensen boompjes ophalen. En ondanks het natte weer delen we heel snel de geschikte boompjes uit. Ik ga zelfs nog voor speciale verzoekjes het park in. Tegelijkertijd brengen een aantal mensen boompjes uit eigen tuin of groentetuin, die over zijn. Dit is de doneer-een-zaailing-actie van Meerbomen.nu.
Voordelen van groen in je tuin Waarom wil de gemeente in elke tuin een kruin? Een boom of struik in de tuin of op het balkon heeft een aantal voordelen (zie de site de groene stad):
Bij hitte is er schaduw en door verdamping een koelere plek in de tuin en op het balkon
Een boom dempt geluid en verbetert het uitzicht
Uitzicht op groen vermindert stress
De tuin houdt langer regenwater vast
De waarde van de woning wordt hoger
En! een boom en struik trekt meer vogels, kleine zoogdieren en insecten naar je tuin. Je creëert een plek om te broeden, voedsel te vinden, te schuilen en te overwinteren.
Start van 1 miljoen bomen in Nederland In het voorjaar van 2020 wilde de gemeente meedoen met het planten van een miljoen bomen. Het kwam niet van de grond. Maar omdat ik het een hele leuke actie vond, ging ik naar de kennismakingsdag van Meerbomen.nu in oktober 2020 en besluit op kleine schaal mee te doen in het bos van Wijkpark Merenwijk.
zaailing esdoorn
haagbeuk
berk
Ik regel een hub in het parkbos bij de Haardstee en zorg voor toestemming van de gemeente Leiden. Ondertussen doe ik een paar keer mee met Franke van der Laan van Stichting MEERGroen met het oogsten van boompjes. Door de jonge boompjes te ‘oogsten’ geef je deze boompjes een tweede leven, omdat je ze op een plek plant waar ze oud kunnen worden. Normaal rooien groenbeheerders de boompjes langs paden of dunnen de bosjes uit. Dat betekent dat ze weggehaald of versnipperd worden. De grotere exemplaren komen soms op een takkenril. Bij het dunnen haal je niet alle boompjes weg, maar je laat boompjes staan die voldoende ruimte hebben om tot een mooie struik of boom uit te groeien. En je laat boompjes staan die schaars zijn in het gebied. Je kunt dus niet zomaar overal boompjes weghalen. Je moet wat kennis van het gebied hebben. Daarom oogst je meestal samen met een natuurbeheerder of ecologisch adviseur. Van Groenbeheer mag ik als Natuurgids van het park en als ‘oogstbegeleider van Meerbomen.nu’ zelfstandig aan de slag.
Vanaf november 2020 haal ik zo nu en dan jonge boompjes uit het park en gebruik de hub om ze tijdelijk in te kuilen. Een paar van de afnemers van boompjes helpen mee met het oogsten en nemen de boompjes direct mee naar hun plantplek.
Door Corona blijft de kinderboerderij in de winter van 2020 dicht. Gelukkig kan ik mensen meenemen naar de hub bij de Haardstee op het terrein van de kinderboerderij. Samen scheppen we de boompjes uit de hub. Uiteindelijk krijgen 224 jonge boompjes een nieuw thuis bij ‘boeren, burgers en buitenlui’. Om wat preciezer te zijn: 33% ging naar tuinen, de rest ging naar een tiny forest, voedselbos, broekbos en om een heg aan te vullen. Allemaal gratis, zoals bij meerbomen.nu past.
Geoogste boompjes in 2020-2021
Na dit resultaat nodigen Meerbomen.nu en IVN me uit om bij hun webinars te vertellen over het ‘in het klein’ starten van een oogstlocatie. En gaf ik een workshop bij het bomenfestival. Daaruit ontstaat mijn stappenplan voor het regelen van een oogstlocatie.
In de zomer van 2021 vraagt de gemeente Leiden me of ze met me mogen praten over mijn oogstactie, want ze willen het gemeentebreed aan gaan pakken! Elke tuin moet een Kruin. Ik geef ze al mijn informatie en breng ze weer in contact met meerbomen.nu. Op 27 november 2021 heeft de gemeente de eerste oogst- en uitdeeldag op 3 locaties in de stad. Waarschijnlijk volgen er meer.
Wat informatie op een rij
Oogstlocatie regelen (pdf): Stappenplan van Ant op 1 A4 voor het regelen van een oogstlocatie op openbaar terrein
Het busje van Gemiva Cronesteijn, vol met cliënten, komt langs bij mijn huis. Ze brengen me bloembollen van het bloembollenasiel. Cliënten van Gemiva voeden en drogen de ingeleverde uitgebloeide bloembollen en komen het resultaat nu brengen. Het busje druppelt leeg. Eén voor één dropt een cliënt een zak bloembollen in mijn gang. Margreeth van Gemiva had nog een paar zakken liggen en besluit me alles wat ze over heeft te geven. Volgens haar weet ik wel manieren om ze op de goede plek te laten landen.
Twee dagen later levert de post een doos met 250 biologische bloembollen. Het zijn Red Impressions. Ze hebben de rode kleur van de gemeente Leiden en van de Wijkvereniging Merenwijk. De bollen zijn door de gemeente Leiden gedoneerd aan de wijk.
Wat is de bedoeling? Het is een verjaardagscadeau aan de wijk, omdat de Merenwijk 50 jaar geleden is ontstaan. Op 2 en 4 november 2021 planten kinderen van de Bredeschool Merenwijk de bollen tijdens de Natuurwijsles. De tulpen planten ze in de vorm van een 50. De bloembollen van het asiel planten ze om de 50 heen. Een paar kinderen vragen of we in de lente naar het resultaat gaan kijken. Dat doen we, want in de lente krijgen ze hun volgende Natuurwijsles.
Mooi, maar waar moet de rest van de bollen heen !?
Rondom de tulpenbollen in de 50 kan ik maar een paar bollen kwijt. Gelukkig willen de kinderen uit de klassen ook bollen voor hun ouders mee en gaan de groepen 1 tot en met 3 een zak bollen planten bij de school.
Een grote zak gaat mee naar de werkdag van Voedselbos Okkerheide. Er zijn veel mensen komen helpen en de bollen zijn daarom van harte welkom. Naar eigen inzicht plant iedereen bollen langs de paadjes in het voedselbos.
De Haardstee krijgt een zak, als beloning voor het maken van de hangende buitenbak. De cliënten van de Pauwenveer (locatie van de Haardstee) hebben de smalle bak gemaakt, die tijdens Coronatijd aan het buitenhek van kinderboerderij Merenwijk hing. In deze bak brachten wijkbewoners de uitgebloeide bloembollen. Andere wijkbewoners haalden er bollen uit om in de eigen tuin te zetten en de rest bracht Wilma naar Gemiva Cronesteijn.
Dan gaat er nog een zak naar Hoeve Dijkzicht in Leiderdorp. Jamie geeft de bollen een mooie plek tijdens zijn bomenplantdag. Ik leerde hem kennen tijdens de oogstdag op de natuurspeeltuin in Leiderdorp. Daar organiseerde hij een oogstdag onder de vlag van Meerbomen.nu. Als oogstbegeleider van Meerbomen heb ik daar meegeholpen.
Een paar kleine zakjes of bloembollen gaan naar mensen die me geholpen hebben met de bollen of direct enthousiast zijn om ze te planten.
De gang is leeg. En nu wachten op de lente om te zien waar ze allemaal op komen.
Sporen is de titel van mijn verhalen op deze site.
Het idee voor deze blog groeit al jaren in mijn hoofd. Het nu is het tijd om mijn gedachten als kleurrijke paddenstoelen op te laten ploppen. Wie weet hoe de sporen zich door de wind verspreiden…
Het vertrekpunt voor de blogs is de natuur. De rijkdom, samenhang en afstemming verwondert me en spreekt me aan. Er is veel te leren van bijvoorbeeld de efficiëntie van een school vissen. Van de structuren en mechanismen, die opgebouwd zijn met basale bouwstenen. Van de kleuren van een vlinder en de airco in een termietenheuvel. Daar wil ik meer over weten.
De natuur is voor mij ook een inspirerende metafoor voor organisaties en systemen. In het bedrijfsleven wordt het woord ecosysteem intussen veel gebruikt. De natuur is ook een spiegel. Waar het oog op valt kan aangeven wat er binnenin leeft.
Verder verken ik de afstand van de mens tot natuur. Biologisch gezien levert de natuur ons de basis voor ons bestaan. Het zorgt voor zuurstof, water, voeding. Maar ook gezondheid, een dak boven ons hoofd en de rest. Toch spreken we vaak over de afstand van de mens tot de natuur. Hoe zit dat?
Deze zoektocht inspireert mij en ik laat je meelopen via mijn Sporen.
